در بخش دوم نوشتار : خلاصه راهبرد سال 90 را با عنایت به الزاماتی نظیر؛
1- شرایط بین‌المللی و منطقه ای و تلاش غرب و سرسپردگان کوردل آنها در مواجهه با نظام اسلامی
2- راهبردهای کلان نظام
3- سند چشم‌انداز و برنامه پنج‌ساله
4- اولویت‌های الگوی پیشرفت و عدالت به عنوان نقشه راه دهه چهارم "دهه توسعه و عدالت"
5- مشکلات و موانع اقتصادی داخلی و نیازهای ضروری کشور و ...
را بعنوان مقدمه ای در بخش دوم جهت هدایت ظرفیت‌ها و توانمندی‌‌های مادی و معنوی شهرستان بعنوان هدف اصلی و طرح این پرسش که نخستین سوالی است که در این بخش ضروری به نظر می‌رسد را با الهام از مقاله بسیار زیبای حسین عبدالهی فر [1] این چنین مطرح می کنیم. چهارچوب همت ، تلاش و اهداف مجاهدت هادیان اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی و فرهنگی به عنوان مخاطبان خاص در سال جاری در شهرستان شوش چیست؟
پاسخ این پرسش هدف اصلی نوشتار حاضر را به خود اختصاص داده که پس از بررسی مفهوم جهاد اقتصادی و تشریح اهداف آن در بخشهای بعدی مورد اشاره قرار می‌گیرند.
مفهوم شناسی جهاد اقتصادی
الف) جهاد: جهاد در لسان عرب از ریشه جهد به معنای تلاش و کوشش زیاد است اما به هر جهد و کوششی، جهاد گفته نمی شود. مقام معظم رهبری درباره تفاوت‌های «تلاش» و «جهاد» می‌فرمایند: «جهاد با جهد و تلاش از لحاظ ریشه یکیاند؛ یعنی در آن معنای جهد و کوشش وجود دارد؛ اما جهاد فقط این نیست؛ جهاد یعنی مبارزه؛ مبارزه در همین اصطلاح متعارف فارسی امروز ما.»
معادل فارسی جهاد «مبارزه» است اما آیا هر مبارزه‌ای جهاد محسوب میشود؟ از منظر رهبر معظم انقلاب تنها به مبارزه‌ای که در برابر دشمن صورت گیرد جهاد می‌گویند. چنانچه می‌فرمایند: «مبارزه انواع و اقسامی دارد: مبارزه علمی داریم، مبارزه مطبوعاتی داریم، مبارزه سیاسی داریم، مبارزه اقتصادی داریم، مبارزه نظامی داریم، مبارزه آشکار داریم، مبارزه پنهان داریم؛ اما یک نقطه مشترک در همه این‌ها وجود دارد و آن این که در مقابل یک خصم است؛ در مقابلِ یک مانع است. مبارزه با دوست معنی ندارد؛ مبارزه در مقابلِ یک دشمن است.»
بر اساس همین خصلت هدفمندی است که جهاد جنبه قداست به خود می‌گیرد. لذا شاخصه بعدی جهاد را، قداست ذکر می‌کنند. چنانچه مقام معظم رهبری تاکید می‌فرمایند: «ملاک در صدق جهاد این است که این حرکتی که انجام می‌گیرد، جهت‌دار و مواجه با موانعی باشد که همت بر زدودن این موانع گماشته میشود؛ این میشود مبارزه. جهاد یعنی یک چنین مبارزه‌ای، که وقتی دارای جهت و هدف الهی بود، آنوقت جنبه تقدس هم پیدا میکند.»
ب) جهاد اقتصادی: با توجه به ویژگی‌هایی چون «مبارزه هدفمند با دشمن» و «مجاهدت برای عبور از موانع» برای جهاد می‌توان گفت؛ جهاد اقتصادی عبارت است از مبارزه با دشمن درعرصه اقتصادی و مجاهده جهت عبور از موانع و مشکلات اقتصادی.
پیشینه کاربرد این اصطلاح در ادبیات سیاسی رهبر معظم انقلاب نیز گواه این است که معظم‌له از سالها قبل معتقد بودند که نبرد و مقابله اقتصادی یکی از میادین درگیری غرب با جمهوری اسلامی ایران است. بر همین اساس معظم‌له در اول فروردین سال 1383 در بیانات خود در جمع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی فرمودند:
«عمده موضوع‌هایی که قدرتهای سلطه گر در نظام سلطه جهانی برای حفظ این رابطه‌ی سلطه گر و سلطه پذیر رویش تاکید می‌کنند سه موضوع است: سلطه‌ی فرهنگی، سلطه‌ی اقتصادی و سلطه‌ی علمی، لازمه‌اش هم این است که نگذارند آن طرف سلطه‌پذیر یا آن کسی که سلطه بر او تحمیل شده در این سرزمین به استقلال و به خود باوری و پیشرفت برسد».
سه سال بعد نیز ایشان مقابله اقتصادی دشمن را به طور صریح‌تر مورد تاکید قرار داده و در آغاز سال 1386 درجمع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی می‌فرمایند:
«من برنامه‌های استکبار جهانی علیه ملت ایران را در سه جمله خلاصه می‌کنم: اول جنگ روانی، دوم جنگ اقتصادی و سوم مقابله با پیشرفت و اقتدار علمی. دشمنی‌های استکبار با ملت ما در این سه قلم خلاصه میشود.»
معظم له در ابتدای سال جاری نیز در تشریح چیستی و ماهیت جهاد اقتصادی می‌فرمایند:
«من امسال را «سال جهاد اقتصادى» اعلام كرده‌ام. اين معنايش اين است كه ملت ايران در اين برهه‌ى از زمان، جهادش به طور عمده در عرصه‌ى اقتصاد است. .. جهاد اقتصادى، صرفاً تلاش اقتصادى نيست. جهاد يك بارِ معنائى ويژه‌اى دارد. هر تلاشى را نمي‌شود گفت جهاد. در جهاد، حضور و روياروئى با دشمن، مفروض است. انسان يك تلاشى مي‌كند، دشمنى در مقابل او نيست؛ اين جهاد نيست. اما يك وقت شما مي‌خواهيد يك تلاشى را انجام دهيد، كه بخصوص يك دشمنى سينه به سينه‌ى شما ايستاده است؛ اين ميشود جهاد. ممكن است يك وقت اين جهاد به شكل قتال باشد، ممكن است جهاد مالى باشد، ممكن است جهاد علمى باشد، ممكن است جهاد فنى باشد؛ همه‌ى اينها جهاد است؛ انواع و اقسام جهاد و مبارزه است. اگر بخواهيم در ادبياتِ امروز ما براى (جهاد) معادلى پيدا كنيم، ميشود «مبارزه». جهاد اقتصادى، يعنى مبارزه‌ى اقتصادى.»
راهبردهای اقتصادی دشمن
1- تحریم اقتصادی و مالی و دیپلماتیک در قالب قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل.
2- بکارگیری سیاست‌های تحریم فلج کننده علیه ایران و تشدید تحریم‌های اقتصادی پس از ناکامی در جنگ نرم/
3- بهره گیری از اهرم‌‌های حقوق بشری جهت تشدید تحریم‌ها.
4- بهره گیری از پیامد تحریم اقتصادی برای ایجاد بی ثباتی سیاسی.
5- اختلال در روند فعالیتهای کشورمان به منظور ناکارآمد نشان دادن نظام اسلامی.
6- کارشکنی در روند فعالیتهای اقتصادی ایران با استفاده از عوامل وابسته و خودفروخته و نادان داخلی که چشم بر استفاده های شخصی و گروهی از منابع عمومی دوخته اند .
موانع داخلی
- اسراف و عدم صرفه جویی در منابع اولیه و انرژی.
- وجود پدیده مخرب رانت‌خواری توسط افراد معدوم الحال که تأثیر جدی بر روند فعالیتهای اقتصادی کشور می‌گذارد.
- ناهماهنگی‌های مجلس با دولت خدمتگذار و تأثیر آن در عرصه تصویب و اجرای قوانین و مقررات و نحوه تخصیص امکانات و بودجه به فعالیتهای اساسی در کشور.
- کندی در احیای نظام آماری دقیق جهت تصممیم سازی‌‌های کلان اقتصادی.
- سیاه نمایی در اوضاع داخلی کشور توسط خود فروختگان و کج اندیشان .
- عدم ورود بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اقتصادی کشور.
- جهت پیدا کردن منابع خصوصی به سمت سوداگری به جای سرمایه‌گذاری در تولید.
- عدم وجود انگیزه در بکارگیری درآمدها در فعالیتهای اقتصادی مثمر و گرایش به کارهای واسطه‌گری، شرکت‌های هرمی و بورس بازی روی زمین، مسکن، طلا و ...
- کارشکنی رقبای سیاسی در عرصه تلاش‌های اقتصادی.
- عدم برخورد جدی با مفسدان اقتصادی.
- رقابت‌های منفی سیاسی و اقتصادی و پیامدهای آن در روحیه و تلاش فعالان در عرصه‌های مختلف به ویژه تأثیر‌پذیری تصمیمات اقتصادی دولت و مجلس از رقابت‌های سیاسی آستانه انتخابات مجلس نهم.
- ضعف اعتماد متقابل میان بخش خصوصی و بخش دولتی.
- زندگی مصرفی و غیرتولیدی و غلبه روحیات مصرف‌گرایی در آحاد جامعه.
- ضعف فرهنگ کار و تلاش و وجود فرهنگ پشت میزنشینی. [2]
موضوعات مرتبط
[1] ماهنامه هدايت / سال یازدهم / شماره 115-114 / فروردین و اردیبهشت 90
[2] عبدالهی فر ، حسین ، طلب نور ، ماهنامه هدايت / سال یازدهم / شماره 115-114 / فروردین و اردیبهشت 90
مجموعه کنونی که با عنوان خدمات الکترونیک ارائه میشود ... حاصل 12 سال فعالیت صنفی در حوزه مختلف گردآوری شده است که جهت سهولت در دسترسی به منابع معتبر در این وبلاگ معرفی می شود .