عوامل هیجانی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

توضیحات

هوارد گارنر که او هفت شکل مختلفی از هوش را ارائه نموده است که عبارتند از : زبان شناختی ، توانایی های ریاضی- منطقی ، هوش مکانی ، هوش موسیقیایی ، هوش حسی حرکتی ، هوش در روابط بین اشخاص و هوش درون شخصی . هوش از نظر ترستون : هوش از شش عامل تشکیل شده که عبارتند از : عامل عددی ، کلامی ، فضایی، روانی کلمات و عامل حافظه طوطی وار . تعریف هوش هیجانی ازنظر دانیل گلمن ، هوش هیجانی نوع دیگری از هوش است ، این هوش مشتمل بر شناخت احساسات خویشتن و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیمات مناسب در زندگی است . روانشناسان در قلمرو پژوهش های خود علاوه بر بیان هوش هیجانی و شناختی به انواع دیگری از هوش ، هوش انتزاعی ، هوش عینی و هوش اجتماعی نیز پی برده اند . پژوهشگران مختلف ابراز داشته‌اند که هوش هیجانی بر سلامت حافظه و نیروی عقل، ادراک، معنابخشی تجربه‌ها، داوری صحیح، تصمیم‌گیری مناسب و رشد روانی-اجتماعی فرد تاثیر چشمگیر می‌گذارد و افرادی که دارای هوش هیجانی بالایی‌اند، قدرت بیشتر برای سازگاری با مسائل جدید روزانه دارند. همچنین هوش هیجانی بالا با برون‌گرایی، انعطاف‌پذیری، دلپذیر و باتوان بودن، هماهنگ‌کردن احساسات مختلف، شناسایی این احساسات و تاثیر آنها بر مغز و رفتار همبستگی دارد.در مقابل، هوش هیجانی پایین با رفتارهای مسئله‌ساز درونی، سطوح پایین همدلی، ناتوانی در تنظیم خلق و خو، افسرده‌خویی، اعتیاد به الکل و موادمخدر، انحرافات جنسی، دزدی و پرخاشگری همراه است باتوجه به مسائل مختلفی که درباره هوش هیجانی ارائه شد، می‌توان گفت که عوامل متعددی بر روند رشد یا تنزل هوش هیجانی تاثیرگذار است. مدرسه، محیط بیرونی و از همه مهمتر، خانواده نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه دارند.با ارزیابی هوش هیجانی می‌توان میزان موفقیت‌های فرد را در زندگی فردی و اجتماعی پیش‌بینی کرد. برای ارزیابی، پنج بُعد در نظر گرفته می‌شود که عبارتند از: رسش(پختگی)، دلسوزی، رعایت اصول اخلاقی، اجتماعی‌بودن و احساس آرامش. در بررسی‌ها روشن شده است که عوامل کامیابی افراد برجسته، ناشی از احساسات مثبتی است که آنان در خود ایجاد می‌کنند و برعکس افراد ناموفق، کسانی‌اند که احساسات منفی را در خود پرورش می‌دهند.این عوامل احساسی مثبت عبارتند از: احساس عزت نفس، دوست‌داشتن و عزیزداشتن خویش، خویشتن‌پذیری، خوش‌مشربی، ماجراجویی، بردباری و… و از جمله احساسات منفی می‌توان از بدبینی، ترس از شکست، اضطراب، احساس‌ناتوانی، احساس حقارت، ترس از تنبیه، احساس عدم امنیت، فرار از پذیرش مسئولیت، احساس گناه و… نام برد.