با ورود مسلمانان به ایران در زمان حکمرانی سلسله ساسانیان، ارزشهای والای انسانی دین مقدس اسلام، پایه های تجلی هنر، فرهنگ و جهان بینی ایرانیان را در معماری شهرها و بناهای شهری،به سمت تکامل و تعالی هدایت میکند و عناصر طبيعت، به عنوان بارزترين نمونه ها و همچنين نشانه هاي كه پيش از اسلام در افكار معماران ایرانی جايگاه هاي مقدسي داشته است، با نگرشي خدا شناسانه مورد توجه قرار می گیرد.
بهمین رو بکارگیری نمادها و عناصر طبیعت در معماری بناها،بعنوان مهمترین مظهر فرهنگی، سرزمین با استمرار هزاران ساله فرهنگ واندیشه معنوی ایرانیان، دستخوش تغییر و نوآوری میشود و به واسطه موقعیت خاص سرزمینهای اسلامی در جغرافیای جهانی گسترش می یابد و ادغام ارزشهای والای اسلام با معماری غنی ایرانی نوع نابی از معماری و شهرسازی را پدید میآورد، که به عنوان طبیعتمعماری درشهرسازی ایرانی ـ اسلامی در طول دورههای مختلف شناخته و ارزش نهاده شده است. چنانکه مىتوان شاخصه هنرهاى تجسمى را از ۱۲۵۰ م به بعد در بيشتر سرزمينهاى اسلامي، توجه و اتکا به الگوها و افکار ايرانى دانست. مثلاً در معماري، ترتيب قرار گرفتن چهار ايوان برگرد صحنى باز در مساجد ايرانى قرن ۱۲ م معمول بوده؛ اين طرح در معرکه طرح ستوندار سنتى در آن رايج بود معمول گرديد و ديرى نپاييد که طرح چهار ايوانه در دوردستهاى شرق و غرب اسلامي، بکار گرفته شد. و این طی طریق برگرفته از جهان بینی ناب اسلامی بود. تغییر خطوط بناها به منحنی و جایگزینی آن با خطوط منقطع کهن در ساخت و ساز، تأکید بر گنبد به عنوان نماد سیر به عالم بالا، استفاده از نقوش طبیعی و ممانعت از به کارگیری تصاویر چهره های انسانی در بناهای مذهبی، شکل گیری مسیرهای عزاداری و سایر آیینهای مرتبط با اسلام، از مواردی به شمار می آیند که برگرفته از ورود اسلام به دیار ایران می باشند. از بزرگترین ویژگی های معماری اسلامی این است که این نوع معماری به دنبال ماندگاری است یعنی دارای یک بینش است که آن بینش هدف مقدسی دارد، به عبارت دیگر در گذشته ایران اسلامی معماران ساختمان را برای خودشان یا کارفرمایانشان نمی ساختند بلکه بناهایی که ایجاد میکردند به عنوان اثری بود که به خالق هدیه میکردند و به خاطر این هدف مقدس کارشان ماندگار می شد.
دریافت مقاله
بررسی نقش طبیعت در معماری اسلامی بناهای شهریهدف این مقاله ، بررسی نقش طبیعت در معماری اسلامی بناهای شهری، شناخت ویژگی های معماری اسلامی، عناصر شخصیت ساز در معماری اسلامی، نقش این عناصر در بناهای شهری و تأثیرگذاری عناصر و اجزائ طبیعت در توسعه پایدار شهری میباشد. بنابراین در این مقاله، جایگاه و اهمیت استفاده از عناصر طبیعی و نمادهای طبیعت در معماری، چگونه بافت اسلامی و مذهبی بناهای شهری، نوع ساخت مساکن، مساجد، مدارس، چگونگی تلفیق آنها با طبیعت و تأثیر گذاری این عناصر و اجزای طبیعت با پایداری شهری مورد مطالعه و بررسی به روش تحلیلی- توصیفی قرار گرفته است.